Akut pankreatit, safra kesesi taşları ve aşırı alkol tüketimi gibi nedenlerle ortaya çıkan, pankreasın ani şekilde iltihaplanması durumudur. Midenin arka kısmında yer alan pankreas; sindirim için gerekli enzimleri üreten ve kan şekerini düzenleyen önemli bir organdır. Hastalık genellikle 1 hafta içinde düzelme eğilimi gösterse de bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
AKUT PANKREATİT NEDİR?
Akut pankreatit, pankreasın kısa sürede iltihaplanıp şişmesiyle oluşan bir klinik tablodur. Safra kesesi taşı ve alkol kullanımına bağlı gelişen bu durum, kronik pankreatite göre daha kısa süreli seyreder. Bazı vakalarda kendiliğinden iyileşme görülse de ağır olgularda organ fonksiyon kayıpları ortaya çıkabilir.
AKUT PANKREATİT BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastalığın en önemli belirtisi karnın ortasında başlayan ve sırta yayılan şiddetli karın ağrısıdır. Akut pankreatitli hastalarda 38 derecenin üzerinde ateş, mide bulantısı, kusma, nefes alışverişinin hızlanması ve dışkı renginde değişim gibi semptomlar görülebilir.
AKUT PANKREATİT NEDEN OLUR?
Akut pankreatitin en yaygın nedeni safra kesesi taşlarıdır. Aşırı alkol kullanımı da önemli bir risk faktörüdür. Bunun dışında trigliserit yüksekliği, kan kalsiyum seviyelerinin artması, bazı ilaçlar, genetik ve anatomik anomaliler de hastalığa yol açabilir. Bazı hastalarda ise neden tespit edilemeyebilir.
AKUT PANKREATİT NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Tanı için hastanın tıbbi öyküsü alınır, fiziki muayene yapılır ve kan testleriyle pankreas enzimleri değerlendirilir. Bilgisayarlı tomografi (BT), MR ve gerekirse endoskopik ultrason ile kanalların durumu ayrıntılı olarak incelenir. Bulgular doğrultusunda kesin tanı konulur.
AKUT PANKREATİT NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Tedavi sürecinde hastanın hastanede gözetim altında tutulması gerekir. Ağrı kontrolü sağlanır, sıvı dengesi düzenlenir ve ağır tablolar yoğun bakım takibi gerektirebilir. Altta yatan neden safra taşı ise cerrahi müdahale yapılabilir. Alkol kaynaklı durumlarda alkolün bırakılması önerilir. Bazı hastalarda böbrek ve akciğer fonksiyonlarında sorunlar gelişebileceğinden tedavi süreci çok yönlü izlenir.
AKUT PANKREATİT HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
Akut pankreatit tanısı, serum amilaz ve lipaz değerlerinin yükselmesiyle desteklenir ve görüntüleme yöntemleriyle doğrulanır. Hastalık bazı kişilerde birkaç gün içinde iyileşirken, ağır olgularda süreç aylar sürebilir. Pankreatitin komplikasyonları arasında böbrek yetmezliği, akciğer sorunları, enfeksiyon ve beslenme bozuklukları bulunur. Hastalık sonrası beslenme ve yaşam tarzı düzenlemeleri önemlidir. Yağlı yiyeceklerden kaçınmak, alkol ve sigarayı bırakmak, bol su tüketmek iyileşmeyi destekler. Safra taşına bağlı gelişen durumlarda ERCP uygulanabilir. Akut pankreatit altta yatan sorun çözülmezse tekrarlayabilir.
