Testosteron, erkeklerin sağlığı ve yaşam kalitesi üzerinde doğrudan etkili olan en önemli hormonlardan biridir. Cinsellikten kas ve kemik gelişimine, ruh halinden enerji seviyelerine kadar birçok noktada belirleyici rol oynar. Hem erkeklerde hem de kadınlarda bulunan bu hormonun dengesi bozulduğunda ise yaşam kalitesi ciddi şekilde düşebilir. Peki testosteron nedir, hangi işlevleri üstlenir, eksikliği nasıl anlaşılır ve doğal yollarla nasıl artırılabilir?
TESTOSTERON NEDİR?
Testosteron, erkeklerde birincil seks hormonu olarak kabul edilen ve androjenler sınıfına dahil olan bir hormondur. Beynin tabanına yakın bir bölgede bulunan hipofiz bezi tarafından uyarıldıktan sonra testislerde üretilir. Erkeklerde büyük oranda testislerden salgılanırken, küçük bir kısmı böbreküstü bezlerinden de üretilir. Kadınlarda ise yumurtalıklarda düşük miktarda testosteron üretimi gerçekleşir.
Ergenlik döneminde erkeklerin cinsel gelişiminde kilit rol oynayan testosteron, erişkinlikte de cinsel istek, kas gücü, kemik sağlığı ve ruh hali gibi pek çok alanda etkilidir.
TESTOSTERON NE İŞE YARAR?
Testosteron hormonu, erkeklerin ergenlikten itibaren vücut gelişiminde çok sayıda fonksiyona sahiptir. Başlıca görevleri şunlardır:
-
Penis ve testislerin büyümesini sağlar.
-
Yüz, göğüs, kasık ve vücut kıllarının çıkmasını destekler.
-
Ses tellerini kalınlaştırarak sesin derinleşmesine katkı sunar.
-
Kas kütlesini artırır ve kemik yoğunluğunu güçlendirir.
-
Boy uzamasında rol oynar.
-
Sperm üretimini ve cinsel isteği düzenler.
-
Kırmızı kan hücrelerinin üretimine katkıda bulunur.
-
Vücutta yağ dağılımını düzenler.
Bu özellikleri sayesinde testosteron yalnızca üreme sağlığı için değil, genel sağlık için de kritik bir hormondur.
TESTOSTERON NASIL ARTIRILIR?
Testosteron seviyelerini yükseltmek için medikal tedavilerin yanı sıra doğal yöntemler de oldukça etkilidir. Özellikle yaşam tarzında yapılacak bazı değişiklikler, testosteron hormonunun doğal yolla yükselmesini sağlayabilir. Bunlar şunlardır:
-
Düzenli egzersiz yapmak (özellikle ağırlık antrenmanları ve kardiyo).
-
Dengeli ve protein ağırlıklı beslenmek.
-
İdeal kiloya ulaşmak ve korumak.
-
Yeterli ve kaliteli uyku düzenine sahip olmak.
-
Sigara ve alkol kullanımından uzak durmak.
-
Stresi azaltmak ve kontrol altında tutmak.
-
Diyabet ve obezite gibi hormon dengesini bozan rahatsızlıklara karşı önlem almak.
Bu adımlar hem hormon sağlığını hem de genel yaşam kalitesini artırmada önemli rol oynar.
TOTAL TESTOSTERON TESTİ NE İÇİN YAPILIR?
Total testosteron testi, vücutta dolaşan testosteronun tamamını ölçen bir kan testidir. Bu test, testosteronun proteinlere bağlı olan kısmı ile serbest halde dolaşan kısmını birlikte gösterir. Testin amacı; libido, kas kütlesi, kemik yoğunluğu, yağ dağılımı, kırmızı kan hücreleri ve sperm üretimi gibi pek çok biyolojik sürecin düzenlenmesinde görev alan testosteron seviyesini kontrol etmektir.
TESTOSTERON EKSİKLİĞİ NEDİR?
Testosteron eksikliği, vücudun yeterli düzeyde testosteron üretememesi durumudur. Genellikle yaşla birlikte görülme sıklığı artar. 50’li yaşlardan sonra erkeklerin yaklaşık %7’sinde düşük testosteron seviyesi gözlemlenir. Eksiklik, hem fiziksel hem de psikolojik sorunlara yol açar.
TESTOSTERON EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Testosteron eksikliği şu belirtilerle kendini gösterebilir:
-
Cinsel istekte azalma.
-
Ereksiyon sorunları.
-
Düşük sperm sayısı.
-
Uyku düzensizliği.
-
Kas gücü ve hacminde azalma.
-
Kemik yoğunluğunda düşüş.
-
Vücutta yağlanma artışı.
-
Depresif ruh hali.
-
Odaklanma zorluğu.
Bu semptomlar başka hastalıklarla da ilişkili olabileceği için kesin tanı ancak kan testiyle konulur.
TESTOSTERON EKSİKLİĞİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Testosteron eksikliği tanısı konulduktan sonra genellikle hormon tedavisi uygulanır. Bu tedaviye testosteron replasman tedavisi (TRT) denir. TRT farklı yollarla uygulanabilir:
-
Hap şeklinde ilaçlar.
-
Jel ve krem formları.
-
Yama bantlar.
-
Kas içi enjeksiyonlar.
-
İmplant uygulamaları.
En yaygın yöntem, 3-6 ayda bir uygulanan depo testosteron enjeksiyonlarıdır. Ancak tedaviye başlamadan önce olası yan etkiler, kişinin sağlık geçmişi ve tedaviye uygunluğu mutlaka doktor tarafından değerlendirilmelidir.
TESTOSTERON İLE İLGİLİ SIK SORULAN SORULAR
Testosteron eksikliği sertleşme sorununa neden olur mu?
Evet, testosteron eksikliği cinsel isteğin azalmasına ve ereksiyon sorunlarına yol açabilir. Ancak tek etken değildir, kalp-damar sağlığı ve psikolojik faktörler de rol oynar.
Düşük testosteron kısırlığa sebep olur mu?
Tek başına düşük testosteron kısırlığa neden olmaz. Ancak testosteron tedavisi sperm üretimini baskılayabilir. Bu nedenle tedavi sürecinde dikkatli olunması gerekir.
Tedavi sonrası testosteron eksikliği tekrarlar mı?
Evet, testosteron tedavisi bırakıldığında hormon seviyeleri yeniden düşebilir. Bu nedenle tedavi genellikle uzun süreli devam eder.
Kimlerde testosteron eksikliği riski daha yüksektir?
Obezite, tip 2 diyabet, karaciğer ve böbrek hastalıkları, hormon bozuklukları ve anabolik steroid kullanımı olan kişilerde risk daha fazladır.
