Göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme anlamına gelen EMDR, travma sonrası stres bozukluğu başta olmak üzere çeşitli psikolojik sorunların tedavisinde kullanılan bir psikoterapi yöntemi olarak uygulanıyor. Yöntem, geçmişte yaşanan olumsuz deneyimlerin etkisini azaltmayı amaçlayan aşamalı bir süreç üzerinden yürütülüyor ve danışanın bilgi işleme mekanizmalarının düzenlenmesine yardımcı oluyor.
EMDR NEDİR?
EMDR, savaş, taciz, doğal afet ve çocukluk dönemine ait travmatik olaylar gibi rahatsız edici deneyimlerin yanı sıra panik bozukluk, yas ve kronik ağrı gibi çeşitli sorunların çözümünde kullanılan danışan merkezli bir yöntem olarak uygulanıyor. Farklı terapi yaklaşımlarının unsurlarını bir araya getiren bu yöntem, hafızanın duygusal, bedensel ve bilişsel bileşenlerine odaklanıyor. Yöntemin ortaya çıkışı, 1987 yılında Dr. Francine Shapiro’nun göz hareketlerinin rahatsız edici düşüncelerin etkisini azaltabileceğini gözlemlemesine dayanıyor.
TRAVMANIN TANIMI
Travma, baş etme kapasitesini aşan ve anıya ait görüntü, düşünce ve duyguların işlenmeden zihinde kalmasına yol açan olayları ifade ediyor. Beynin doğal işleme sürecinin kesintiye uğraması durumunda, bağlantılı duygular ve inanışlar sinir sistemi içinde işlenmeden kalabiliyor. Bu süreç psikolojik ya da psikiyatrik rahatsızlıkların gelişmesine zemin hazırlayabiliyor.
EMDR TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
EMDR tedavisi, geçmişteki olumsuz anıların çözülmesi, mevcut stres faktörlerini tetikleyen uyarana karşı duyarsızlaştırma yapılması ve gelecekte daha uygun davranışların yerleştirilmesi olmak üzere üç temel aşamadan oluşuyor. Süreç, danışanın işlemlere uyum sağlamasıyla birlikte ilerliyor.
TSSB’DE EMDR TEDAVİSİ NASIL UYGULANIR?
Travma sonrası stres bozukluğunda uygulanan EMDR, danışanın kendi iyileşme mekanizmasını harekete geçirmeyi amaçlıyor. Bu uygulamada travmatik anıya erişim sağlanıyor ve bilgi işlemenin iyileşmesi destekleniyor. EMDR, çeşitli kurumlar tarafından TSSB tedavisi için etkili yöntemler arasında gösteriliyor ve bilişsel davranışçı danışmanlıkla benzer etkinlik düzeyinde değerlendiriliyor.
EMDR TEDAVİSİ NASIL ETKİ GÖSTERİR?
EMDR uygulamalarında, kişinin mevcut stresini tetikleyen unsurların geçmiş deneyimlerle ilişkisi ele alınıyor. Bu ilişki yeniden düzenlenerek stresin azaltılması hedefleniyor. Hafızaya ilişkin unsurların birleştirilmesi, göz hareketleri ve diğer iki yönlü uyaranların kullanımı ile bilişsel ve duygusal materyalin işlenmesi sağlanıyor. Terapist, göz hareketlerini belirli aralıklarla durdurarak sürecin doğru ilerleyip ilerlemediğini kontrol ediyor. Bazı araştırmalarda göz hareketlerinin hedef anıya ilişkin algıyı azaltabileceği ifade edilirken, bu mekanizmanın daha iyi anlaşılması için ek çalışmalara ihtiyaç duyuluyor.
EMDR HANGİ HASTALIKLARDA KULLANILIR?
EMDR, travma, panik bozukluk, depresyon, kaygı bozuklukları, yas, fobiler, yeme bozuklukları, stres kontrolü, takıntı, migren, bağımlılık, cinsel veya fiziksel taciz vakaları, cinsel işlev bozuklukları ve kişilik bozukluklarının tedavisinde uygulanıyor. Terapi süreci kişinin işleme kapasitesine ve travmanın boyutuna göre değişiklik gösteriyor. Seanslar genellikle en az sekiz oturumdan oluşuyor.
EMDR UYGULAMA SÜRECİ NASILDIR?
EMDR uygulaması geçmişin değerlendirilmesi, hazırlık, değerlendirme, duyarsızlaştırma, yerleştirme, beden tarama, kapanış ve yeniden değerlendirme aşamalarından oluşuyor. Bu süreçte danışanın travmatik anıya ilişkin olumsuz inançları belirleniyor, bireyin olumlu inançları pekiştiriliyor ve fiziksel duyumlar ele alınıyor.
EMDR TERAPİSİ NE İŞE YARAR?
EMDR terapisi, travmatik anıların yeniden işlenmesini sağlayarak bu anılara bağlı olumsuz duyguların azalmasına destek oluyor. Çift yönlü uyarımlar aracılığıyla beynin bilgi işleme sistemi düzenleniyor. Dünya Sağlık Örgütü ve çeşitli kurumlar, yöntemi travma ve TSSB tedavisinde önerilen uygulamalar arasında gösteriyor.
EMDR TERAPİSİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
EMDR terapisi, travmatik anıların yeniden işlenmesini sağlayan bir yöntem olarak uygulanıyor ve özellikle TSSB tedavisinde kullanılıyor. Terapide göz hareketleri ve yönlendirilmiş uyarılar aracılığıyla anıya erişim sağlanıyor. Yöntemin uygulanabileceği hedef grup ergenlerden yetişkinlere kadar geniş bir aralıkta yer alıyor. Kesin iyileşme garantisi bulunmamakla birlikte, çeşitli travmaların etkilerinin azaltılmasına katkı sağladığı belirtiliyor. EMDR anıları silmiyor ancak bu anılara ilişkin duygusal tepkilerin azalmasına yardımcı olabiliyor. Bazı kişilerde seans sonrasında baş ağrısı, baş dönmesi veya yorgunluk görülebiliyor ancak yaygın olarak rapor edilmiyor.
