Sodyum, insan vücudu için temel minerallerden biridir. Özellikle tuzun ana bileşenlerinden olan sodyum, sıvı-elektrolit dengesi ve hücre fonksiyonlarının düzenlenmesinde önemli bir rol oynar. Ancak günlük yaşamda fark edilmese de hem düşük hem de yüksek sodyum seviyeleri ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.
SODYUM NEDİR?
Sodyum, kimyasal olarak “Na” sembolüyle gösterilen, alkali metaller grubuna ait bir elementtir. Vücutta en çok hücre dışı sıvılarda bulunur. Temel kaynağı sofra tuzu olan sodyum, beslenme yoluyla alınır ve böbrekler tarafından dengelenir.
SODYUM VÜCUTTA NE İŞE YARAR?
Sodyum, hücrelerin elektriksel aktivitelerini düzenler. Kas kasılmasında, sinir iletiminde ve kan basıncının dengelenmesinde kritik rol oynar. Ayrıca vücudun su tutma kapasitesini belirleyerek sıvı dengesini sağlar.
SODYUM DÜŞÜKLÜĞÜ NE DEMEK?
Tıpta “hiponatremi” olarak bilinen sodyum düşüklüğü, kan plazmasındaki sodyum seviyesinin 135 mmol/L altına inmesi durumudur. Bu durum halsizlik, baş ağrısı, kas krampları ve ilerleyen vakalarda bilinç bulanıklığına yol açabilir.
SODYUM YÜKSEK OLURSA NE OLUR?
Sodyumun yüksek olması “hipernatremi” olarak adlandırılır. 145 mmol/L’nin üzerindeki değerler risklidir. Fazla sodyum susuzluğa, yüksek tansiyona, ödem oluşumuna ve kalp-damar hastalıklarının ilerlemesine neden olabilir.
SODYUM HANGİ BESİNLERDE OLUR?
Sodyum en çok sofra tuzunda bulunur. Bunun yanı sıra turşu, zeytin, peynir, salamura ürünler, işlenmiş gıdalar ve hazır soslarda yüksek miktarda sodyum yer alır. Ayrıca bazı mineralli sularda da doğal olarak sodyum bulunabilir.
SODYUM DÜŞÜKLÜĞÜNDE NE TÜKETMELİYİZ?
Sodyum eksikliğinde ölçülü miktarda tuzlu su, maden suyu, zeytin, peynir gibi gıdalar tüketilebilir. Ancak bu takviyeler mutlaka doktor kontrolünde yapılmalıdır. Özellikle kalp ve böbrek hastalarının sodyum alımını kendi başına artırması önerilmez.
VÜCUT TUZSUZ KALIRSA NE OLUR?
Uzun süre tuzsuz kalmak, vücudun elektrolit dengesini bozar. Bu durum tansiyon düşüklüğü, halsizlik, kas krampları, baş dönmesi ve bilinç kaybına kadar gidebilir. Dolayısıyla sodyum, ölçülü şekilde alınması gereken temel bir mineraldir.
