Sizi bilmem ama ben tüm bayram tatilini çalışarak geçirdim. Ve hatta yazılımcı olduğum için yapay zeka araçları ile yazılım geliştirerek geçti tüm tatil. O zaman aklıma bu yazıyı yazmak geldi. Bu araçlar elimizin altında, ama bunları doğru kullanmayı biliyor muyuz?
Bilgi çağının en kritik becerilerinden biri artık doğru soru sormak. Peki, milyonlarca kişinin yapay zekâ araçlarını kullandığı bir dünyada, "iyi prompt" neden bu kadar fark yaratıyor?
Stanford Üniversitesi'nin 2023 araştırmasına göre, aynı yapay zekâ modeline farklı biçimlerde yöneltilen sorular, %40'a varan doğruluk farkı yaratıyor. MIT'nin 2024 araştırması ise daha da şaşırtıcı: İyi yazılmış promptlar %65 daha kaliteli sonuçlar üretiyor. Yani: Soru, cevaptan daha önemli hale geliyor.
1. Net Amaç, Açık Bağlam
Kötü Prompt: "Bir metin yaz."
İyi Prompt: "15 yaşındaki bir gence umut verecek, Nazım Hikmet tarzında kısa bir şiir yazar mısın?"
Neden iyi? Çünkü hedef kitle, amaç ve üslup net. Yapay zekâ ne yapması gerektiğini tam olarak anlıyor.
2. Rol Ataması: Yapay Zekâya Kim Olduğunu Söyleyin
Kötü Prompt: "Yeni bir ürün fikri ver."
İyi Prompt: "Sen deneyimli bir ürün yöneticisisin. Hedef kitlen genç girişimciler. Onlara yönelik, dijital minimalizm trendine uygun bir mobil uygulama fikri üret."
Fark: Rol tanımı, ses tonunu ve çözüm yolunu etkiler.
3. Örnekle Destekleme
Prompt Önerisi: "Aşağıdaki gibi bir açıklama üret, ama daha sade ve etkileyici bir dille: [örnek metin]"
Bu yaklaşım özellikle yaratıcı işlerde kaliteyi ikiye katlayabilir.
4. Adım Adım Düşünmeyi Sağlayın
Kötü Prompt: "Bu projenin maliyetini hesapla."
İyi Prompt: "Bu projeyi değerlendirirken şu adımları takip et: 1) Malzeme maliyetlerini listele, 2) İş gücü saatlerini hesapla, 3) Genel giderleri ekle, 4) %20 risk payı dahil et."
Neden etkili? Yapay zekâ süreci görüyor ve sistematik yaklaşıyor.
5. Sınırları Belirleyin
Zayıf Prompt: "Pazarlama stratejisi yaz."
Güçlü Prompt: "500 kelimelik, B2B teknoloji şirketlerine yönelik, sosyal medya odaklı pazarlama stratejisi hazırla. Bütçe limiti: 50.000 TL/ay."
Etkili Prompt Yazım Formülü
[Etkili Prompt] = [Rol] + [Bağlam] + [Net Görev] + [Stil/Ton] + [Örnek]
Altın Kural: "Show, Don't Tell"
Yerine: "Resmi bir dil kullan"
Kullanın: "Aşağıdaki gibi bir tonla yaz: [profesyonel e-posta örneği]"
Iteratif Yaklaşım: Mükemmelleştirme Sanatı
İlk deneme: Genel bir prompt yazın
İkinci deneme: Eksiklikleri tamamlayın
Üçüncü deneme: Örnekler ekleyin
Google'ın araştırmasına göre, kullanıcıların %78'i ilk promptlarını geliştirmediği için potansiyelin sadece %30'unu kullanıyor.
Prompt Hatalarından Kaçının
❌ Çok genel ifadeler
❌ Belirsiz beklentiler
❌ Tek cümlelik talimatlar
✅ Spesifik detaylar
✅ Açık format istekleri
✅ Somut örnekler
Sonuç: Sormak, Yeni Okuryazarlıktır
Yapay zekâyı sadece "kullanan" değil, ona doğru komutu verebilenler fark yaratacak. Her prompt bir deney. Sonuçları analiz edin, neyi farklı yapabilirdiniz sorusunu sorun.
Yapay zekâ çağında fark yaratan şirketler ve bireyler, sadece teknolojiyi kullanan değil, ona doğru talimat verebilenolacak.
Bu yüzden artık sormam lazım: Siz, gerçekten ne sormak istediğinizi biliyor musunuz?
