Hemoglobin, kanın oksijen taşıma görevini üstlenen kırmızı kan hücrelerinde bulunan, demir açısından zengin bir proteindir. Kırmızı kan hücrelerine rengini veren hemoglobin, akciğerlerden aldığı oksijeni vücuttaki tüm dokulara taşır ve bu sürecin sağlıklı işlemesi için hayati önem taşır.
Kırmızı kan hücreleri, akciğerlerde oksijenle birleşen hemoglobin sayesinde vücut hücrelerine oksijen ulaştırır. Her hemoglobin molekülü dört demir atomu içerir ve her bir atom, bir oksijen molekülüne bağlanabilir. Hemoglobindeki demir, kana kırmızı rengini verir. Kanda taşınan oksijenin yaklaşık yüzde 97’si hemoglobin aracılığıyla taşınır.
HEMOGLOBİN (HGB) TESTİ NEDİR
Hemoglobin testi, kandaki hemoglobin miktarını ölçen bir laboratuvar testidir ve sonuçlar genellikle gram/desilitre (g/dL) cinsinden ifade edilir. Düşük hemoglobin seviyesi, oksijen taşıma kapasitesinin azaldığını ve genellikle anemiye işaret eder. Yüksek hemoglobin seviyesi ise dehidrasyon, sigara kullanımı, yüksek rakımda yaşamak veya akciğer ve kalp hastalıkları gibi durumlarla ilişkili olabilir.
Hemoglobin testi, tam kan sayımının bir parçası olarak uygulanır ve hastanın yaşına, cinsiyetine göre normal değer aralıkları değişir. Değerlerin düşük olması anemiye, yüksek olması ise polisitemi gibi kan hastalıklarına işaret edebilir.
HEMOGLOBİN DÜŞÜKLÜĞÜ NEDİR
Hemoglobin düşüklüğü, kandaki hemoglobin miktarının normalin altına inmesi durumudur ve anemi olarak tanımlanır. Demir eksikliği, aşırı kan kaybı, yetersiz beslenme, ülser veya bazı kanser türleri bu duruma yol açabilir. Yenidoğan bebeklerde geçici anemi de görülebilir, bu durum genellikle sağlığı olumsuz etkilemez.
DÜŞÜK HEMOGLOBİN BELİRTİLERİ
Hemoglobin düşüklüğü yaşayan kişilerde şu belirtiler görülebilir:
zayıflık, nefes darlığı, baş dönmesi, soluk cilt, el ve ayak üşümesi, hızlı kalp atışı, baş ağrısı ve göğüs ağrısı.
Anemi türleri
-
Demir eksikliği anemisi: Yetersiz demir alımı veya emilim bozukluğu sonucu oluşur.
-
Hamileliğe bağlı anemi: Artan demir ihtiyacı nedeniyle ortaya çıkar.
-
Vitamin eksikliği anemisi: B12 vitamini veya folik asit yetersizliğinde görülür.
-
Orak hücre anemisi: Kalıtsal bir hastalıktır, kırmızı kan hücreleri şekil bozukluğu gösterir.
-
Hemolitik anemi: Kırmızı kan hücrelerinin erken yıkımıyla ortaya çıkar.
-
Aplastik anemi: Kemik iliğinde kan hücresi üretiminin azalması sonucu gelişir.
HEMOGLOBİN YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR
Hemoglobin yüksekliği, genellikle kemik iliğinin fazla sayıda kırmızı kan hücresi üretmesinden kaynaklanır. Polisitemi vera, KOAH, kalp veya böbrek hastalıkları gibi rahatsızlıklarla bağlantılı olabilir. Ayrıca sigara içmek ve yüksek rakımda yaşamak da hemoglobin artışına neden olabilir.
Yetişkin erkeklerde 16,6 g/dL, kadınlarda ise 15 g/dL üzeri değerler yüksek kabul edilir. Bu durum, vücudun oksijen taşıma kapasitesini artırma ihtiyacını gösterir.
Yüksek hemoglobin belirtileri
Kaşıntı, baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik, aşırı terleme, eklem ağrısı, ani kilo kaybı ve gözlerde sararma görülebilir.
HEMOGLOBİN TESTİ NASIL YAPILIR
Hemoglobin testi, genellikle koldaki bir damardan alınan kan örneğiyle yapılır. Yenidoğanlarda topuktan, bazı durumlarda el veya ayak damarlarından örnek alınabilir. Steril iğneyle alınan kan, özel tüplere doldurulur. İşlem sonrası kanama ve morarma olmaması için alınan bölgeye birkaç dakika basınç uygulanır.
HEMOGLOBİN HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR
HGB yüksekliği neden olur?
Polisitemi vera, kalp ve akciğer hastalıkları, böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları, sigara kullanımı veya yüksek rakımda yaşamak hemoglobin yüksekliğine yol açabilir.
Anemi nasıl tedavi edilir?
Tedavi, altta yatan nedene göre değişir. Demir eksikliği anemisinde demir takviyesi veya demir yönünden zengin gıdaların tüketimi önerilir. Demir açısından zengin gıdalar arasında fasulye, tam buğday ekmeği, fıstık ezmesi, esmer pirinç, üzüm kepeği ve bazı sebzeler bulunur.
Hemoglobin yüksekliği nasıl tedavi edilir?
Yüksek hemoglobin, genellikle altta yatan hastalığın tedavi edilmesiyle normale döner. Ayrıca flebotomi (kan alma), bol su tüketimi ve sigarayı bırakmak hemoglobin düzeyinin düşürülmesine yardımcı olur.
Hemoglobin testi neden yapılmalı?
Hemoglobin testi, vücudun genel sağlık durumunu değerlendirmek ve kansızlık gibi hastalıkları tespit etmek amacıyla yapılır.
Kana kırmızı rengi hemoglobin mi verir?
Evet. Kana kırmızı rengini veren madde, hemoglobin içindeki demir atomlarını barındıran “heme” yapısıdır. Demir ile oksijenin tepkimesi sonucu kan kırmızı görünür.
