Kişilik bozukluğu nedir, belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir?

Kişilik bozukluğu, bireyin düşünce, duygu ve davranışlarının esneklikten uzak, uyum bozucu ve işlevsellikte belirgin bozulmaya yol açan örüntüler göstermesiyle ortaya çıkan psikiyatrik bir rahatsızlıktır.

KİŞİLİK BOZUKLUĞU NEDİR?

Kişilik, “o nasıl biridir?” sorusuna yanıt veren ve kişiyi diğerlerinden ayıran süreklilik gösteren davranış biçimleridir. Eğer bu özellikler esneklikten yoksunsa, bireyin yaşam işlevselliğini bozuyor ya da sıkıntıya yol açıyorsa kişilik bozukluğu düşünülebilir. Bir kişilik bozukluğunun başlıca özelliği, kişinin kültürüne göre beklenenden önemli ölçüde farklılaşan ve süreğen hale gelen iç yaşantı ve davranış örüntüsüdür.

KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN NEDENLERİ

Kişilik bozukluklarının kesin nedenleri bilinmemekle birlikte bazı faktörler öne çıkmaktadır:

• Genetik yatkınlık: Özellikle antisosyal ve obsesif kişilik bozukluklarında genetik geçişin etkili olabileceği düşünülmektedir.

• Aile ortamı: Ebeveynlerde kişilik bozukluğu bulunması, çocuk için rol model etkisi yaratabilir.

• Çocukluk travmaları: Duygusal travmalar, istismar ya da değer verilen kişilerin kaybı kişilik bozukluklarının gelişiminde etkili olabilir.

KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN BELİRTİLERİ

Belirtiler çoğunlukla ergenlik ya da erken erişkinlik döneminde ortaya çıkar. Kişilik bozukluğu olan kişilerde şu durumlar gözlemlenebilir:

• Uzun süredir devam eden davranış örüntüleri nedeniyle aile, iş ve sosyal yaşamın bozulması

• Gürültülü ve dışa dönük belirtiler (agresif davranışlar, dramatik tepkiler) veya içe kapanıklık, çekingenlik

• Sık sık başkalarını suçlama eğilimi

• Alkol ve madde bağımlılığı, panik bozukluk, sosyal fobi, obsesif kompulsif bozukluk gibi diğer psikiyatrik rahatsızlıklarla birlikte görülmesi

  

  Canan Karatay uyardı! O turşuyu mutlaka tüketin

  İçeriği Görüntüle

KİŞİLİK BOZUKLUKLARI KAÇ GRUPTUR?

Kişilik bozuklukları 3 ana kümede sınıflandırılmaktadır:

A KÜMESİ (Garip ve sıra dışı davranışlar)

• Paranoid kişilik bozukluğu: Aşırı kuşkuculuk, güvensizlik, sürekli kin besleme.

• Şizoid kişilik bozukluğu: Toplumsal ilişkilerden uzaklaşma, duygusal soğukluk.

• Şizotipal kişilik bozukluğu: Algı çarpıtmaları, sıra dışı düşünce ve davranışlar.

B KÜMESİ (Duygusal ve dramatik davranışlar)

• Antisosyal kişilik bozukluğu: Yalan söyleme, başkalarının haklarını çiğneme, saldırganlık.

• Borderline kişilik bozukluğu: İstikrarsız ilişkiler, kimlik karmaşası, yoğun öfke, intihar girişimleri.

• Histriyonik kişilik bozukluğu: Aşırı duygusallık, ilgi çekme arzusu, yapmacık davranışlar.

• Narsistik kişilik bozukluğu: Büyüklenme, empati yoksunluğu, başkalarını kullanma eğilimi.

C KÜMESİ (Kaygılı ve korkulu davranışlar)

• Çekingen kişilik bozukluğu: Yetersizlik duygusu, eleştirilme korkusu, ilişkilerden kaçınma.

• Bağımlı kişilik bozukluğu: Ayrılma korkusu, karar verme güçlüğü, aşırı boyun eğicilik.

• Takıntılı-zorlantılı kişilik bozukluğu: Aşırı düzenlilik, mükemmeliyetçilik, kontrol etme çabası.

KİŞİLİK BOZUKLUKLARINDA TEDAVİ YÖNTEMLERİ

Kişilik bozukluklarında tedavi süreci uzun ve zorlu olabilir. Hastalar genellikle rahatsızlığının farkında olmadıkları için kendi başlarına tedavi arayışına girmezler.

• Psikoterapi: Tedavinin temelini oluşturur. Amaç, hatalı düşünce kalıplarının fark edilmesi ve yeni davranışların öğrenilmesidir.

• İlaç tedavisi: Gerektiğinde anksiyete, depresyon veya öfke kontrolü için psikoterapiye eklenebilir.

• Uzun süreli terapi: Kişilerarası ilişki becerilerini geliştirmek ve başa çıkma yöntemlerini öğrenmek için düzenli destek gerekir.